Η ανεκτίμητη αξία του ελαιόλαδου 

Η φύση διηγείται την εκλογή ενός βασιλιά  «Μια μέρα τα δέντρα αποφάσισαν να εκλέξουν βασιλιά. Μετά από πολύωρες συζητήσεις συμφώνησαν αυτός να 'ναι το ελαιόδεντρο. Το ελαιόδεντρο όταν άκουσε την προσφορά τους χαμογέλασε και τους απάντησε: "Η αποστολή που μου 'χει αναθέσει ο Θεός, να φρoντίζω δηλαδή για το καλό των ανθρώπων, είναι τόσο σημαντική που δεν μου αφήνει χρόνο ν' ασχοληθώ με τα θέματα διακυβέρνησης"». Το ελαιόλαδο θεωρείται ιδιαίτερα ωφέλιμο για την υγεία σε όλη τη Μεσόγειο εδώ και 4.000 χρόνια. Ο Αιγύπτιος βασιλιάς Ραμσής Β' ο Μέγας (1297-1213 π.Χ.) έτρωγε ελαιόλαδο για την αντιμετώπιση κάθε ασθένειας.

Το πολύτιμο ελαιόλαδο

Το ελαιόδεντρο ήταν γνωστό από τα αρχαιότατα χρόνια όπως φαίνεται από τα ιστορικά δεδομένα και αποτελούσε  υπήρξε πάντοτε σύμβολο ειρήνης, δύναμης  γονιμότητας, και εξαγνισμού.  Οι αρχαίοι Έλληνες έδωσαν μεγάλη σημασία στην καλλιέργεια της ελιάς όπως δείχνουν τα αρχαιολογικά Ευρήματα στην Κρήτη και στις Μυκήνες . Η ιστορία που αποτελεί ένα μείγμα αλήθειας και μύθου  αναφέρει μια πολυποίκιλη προέλευση: ήταν γνωστό στους  Ασσύριους και στους Βαβυλώνιους, οι Αιγύπτιοι το ανέφεραν σαν δώρο της μεγάλης τους θεάς Ίσιδας, ενώ στους Εβραίους ήταν γνωστό από την εποχή του Αδάμ. Ελαιόλαδο είναι ο χυμός του καρπού της ελιάς και θεωρήθηκε θεραπευτικό μέσο από τους μεγαλύτερους γιατρούς της αρχαιότητας, τον Ιπποκράτη, τον Γαληνό, τον Διοσκουρίδη.  Άλλωστε, προσφέροντας την ελιά επικράτησε η θεά Αθηνά του Ποσειδώνα, κατά την διεκδίκηση της προστασίας της πόλης της Αθήνας.

Κύριο συστατικό της ελληνικής διατροφής από την αρχαιότητα,το ελαιόλαδο φημίζεται για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Πλούσιο σε φλαβονοειδή,πολυφαινόλες, βιταμίνες Ε και Α,το ελαιόλαδο αποτελεί μια κύρια πηγή αντιοξειδωτικών στοιχείων. Απολαύστε το ωμό ή και στο μαγείρεμα, ακόμα και στο τηγάνισμα (όχι πολλές φορές ). Άλλωστε η γεύση που δίνει στα φαγητά είναι μοναδική! Η παρασκευή ελαιόλαδου έχει τις ρίζες της στην προϊστορία (6000 π.χ) και παρά την τεχνολογική πρόοδο, ακολουθεί σχεδόν την ίδια διαδικασία από τότε. Η σάρκα της ελιάς περιέχει 20-30% έλαιο. Το ελαιόλαδο παραλαμβάνεται από την ελιά με έκθλιψη και εκχύλιση. Οι ελιές συλλέγονται, πλένονται και συνθλίβονται εν ψυχρώ σε ελαιόμυλο, οπότε εξάγεται το πρώτο λάδι από τη μια (παρθένο) και ο ελαιοπολτός από την άλλη. Αυτός υφίσταται και άλλες συνθλίψεις εν θερμώ, σε άλλο ελαιοπιεστήριο, που οδηγούν σε λάδι κατώτερης ποιότητας, που χρειάζεται ραφινάρισμα ή χρησιμεύει για την παρασκευή σαπουνιών.

Ο καρπός της ελιάς

Οι ελιές αποτελούν  ωραιότατο ορεκτικό και ταιριάζουν πολύ με σαλάτες, όσπρια, με μαρτίνι, αλλά και μέσα σε σάλτσες. Είναι θρεπτικές και έχουν θεραπευτικές ιδιότητες . Περιέχουν ακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνη Ε και πολλά ανόργανα άλατα και ιχνοστοιχεία, όπως ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, θείο. Είναι ένα κι ένα για όσους έχουν αυξημένη χοληστερίνη και για όσους υποφέρουν από συκώτι, αιμορροΐδες και πονοκεφάλους. Οι ελιές είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής διατροφής. Στην Αρχαία Ελλάδα, μάλιστα, είχαν περίοπτη θέση στο καθημερινό διαιτολόγιο των αθλητών, μαζί φυσικά με το ελαιόλαδο.

Το ελαιόλαδο σήμερα

Η Ελλάδα σήμερα είναι μια από τις είναι μια από τις κυριότερες ελαιοπαραγωγικές χώρες στον κόσμο και παράγει το 20% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιόλαδου. Επιπλέον, το ελαιόλαδο είναι ένα από τα σημαντικότερα τρόφιμα στη δίαιτα των Ελλήνων αλλά και γενικότερα των κατοίκων των χωρών της Μεσογείου. Είναι  βασικό συστατικό της  μεσογειακής δίαιτας  που αποτελεί  σήμερα ένα πολυσυζητημένο διατροφικό μοντέλο που προτείνεται από πολλούς ειδικούς για τη διατήρηση της υγείας και την επίτευξη της πολυπόθητης μακροζωίας.

Η μεσογειακή δίαιτα πήρε  αρχικά δημοσιότητα με τη μελέτη των "επτά χωρών"του Ancek Keys το 19606.  Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα ήταν 2-3 φορές μικρότερη στις χώρες της Μεσογείου που συμμετείχαν στη  μελέτη, σε σύγκριση με τις βόρειες χώρες της Ευρώπης και τις Η.Π.Α. Ο πληθυσμός της Κρήτης που συμμετείχε στην έρευνα βρέθηκε να έχει τη μικρότερη θνησιμότητα και τη μεγαλύτερη μακροζωία. Αυτό αποδόθηκε κατά κύριο λόγο στη δίαιτα τους, χαρακτηριστικά της οποίας μελετήθηκαν από πολλούς ερευνητές. Οι επιστήμονες, στην προσπάθεια τους να ανακαλύψουν τον παράγοντα μακροζωίας των Κρητικών, κατέληξαν στο ελαιόλαδο. Οι Κρητικοί καταναλώνουν κατά άτομο περισσότερο ελαιόλαδο από κάθε άλλο λαό. Ακολουθούν οι υπόλοιποι Έλληνες, οι Ιταλοί, και άλλοι λαοί της Μεσογείου.

Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της παραδοσιακής  μεσογειακής δίαιτας είναι οι άφθονες φυτικές τροφές, όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα λαχανικά, οι σαλάτες, τα όσπρια, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί, καθώς και το ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών, καθώς επίσης και μικρές έως μέτριες ποσότητες ψαριού, πουλερικών, γαλακτοκομικών, αυγών και μόνο μικρές ποσότητες κόκκινου κρέατος. Ακόμα κρασί, σε μικρές έως μέτριες ποσότητες, που συνήθως καταναλώνεται με τα γεύματα. Η συγκεκριμένη δίαιτα έχει λίγα λιπαρά οξέα, είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και ίνες και περιέχει πολλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία προέρχονται κυρίως από το ελαιόλαδο.

 Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται λαοί με τον μικρότερο αριθμό εμφραγμάτων σε σχέση με την κατανάλωση ελαιολάδου (Στέφανος Ι. Καραγιανόπουλος , Νικήστε το  Πάχος 2002)

 Η βαθμολόγηση της ποιότητας τον ελαιόλαδου

Τα κριτήρια για τη βαθμολόγηση του ελαιόλαδου είναι ο βαθμός οξύτητας του. Το ελαιόλαδο χαρακτηρίζεται «παρθένο» όταν  έχει οξύτητα μέχρι  1%, ακόμα χαρακτηρίζεται «φίνο» όταν έχει οξύτητα μέχρι 2%, «κοινό» όταν έχει οξύτητα  έως 3,3% κ.λπ.  Τα λάδια «ραφινέ» προέρχονται από τα ελαιόλαδα που έχουν μεγάλη οξύτητα όπου κατά τη χημική τους επεξεργασία,καταστρέφονται τα συστατικά της άμυνας τους, οι τοκοφερόλες,  Το «αγνό» ή «γνήσιο» ελαιόλαδο προέρχεται από το ανακάτεμα «παρθένου» με «ραφινέ» και εμφανίζει οξύτητα γύρω στο 1,5%. Από όλα τα είδη λαδιών, το πιο ισχυρό και με τα περισσότερα χημικά για την καταπολέμηση των καρδιοπαθειών είναι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.   Όσο πιο αγνό είναι το ελαιόλαδο, τόσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα του σε χημικά που προστατεύουν την καρδιά.  Συνεχείς έρευνες αποκαλύπτουν ότι το ελαιόλαδο περιέχει  ισχυρούς παράγοντε καταπολέμησης των καρδιοπαθειών (πολυφαινόλες , βιταμίνη Α, Ε-αντιοξειδωτική-αντιγηραντική) οι οποίοι προκαλούν ευεργετικές φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως, για παράδειγμα, αραίωση του αίματος -με αποτέλεσμα να ελαττώνεται ο κίνδυνος θρόμβων και απόφραξης- και μείωση ως ένα βαθμό του πλεονάσματος χοληστερίνης στο αίμα.

Λόγω των φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών καθώς και της υψηλής περιεκτικότητάς του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, το ελαιόλαδο ανθίσταται στην οξείδωση σε υψηλές θερμοκρασίες. Παρ’ όλα αυτά, καλό είναι το λάδι να προστίθεται στο τέλος του μαγειρέματος έτσι ώστε τα πολύτιμα αυτά συστατικά καθώς και τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά (γεύση και άρωμα) να παραμένουν ανεπηρέαστα. 

Είναι εμφανές ότι  το ελαιόλαδο συμβάλλει στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Σε αντίθεση, η υψηλή κατανάλωση σπορέλαιων οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη ω-6 λιπαρών οξέων. Γεγονός που, ενώ οδηγεί στη μείωση της ολικής χοληστερόλης, οδηγεί παράλληλα και στη μείωση των επιπέδων της "καλής" χοληστερόλης (ΗDL).

Οι ιδιότητες και τα ωφέλη του ελαιολάδου

 Πηγή: ΕΛΛΑΙΣ

 Πόσο πρέπει να καταναλώνουμε;

Όσο ωφέλιμο και αν είναι το ελαιόλαδο, δεν παύει να περιέχει λιπαρά και κατά συνέπεια πολλές θερμίδες  και γι' αυτό θα πρέπει να καταναλώνεται σε περιορισμένες ποσότητες. Τέσσερις με πέντε κουταλιές ελαιόλαδο τη μέρα βελτιώνουν δραμα¬τικά το αίμα στους καρδιοπαθείς. Δύο τρίτα μιας κουταλιάς ελαιόλα¬δο καθημερινά μειώνουν την πίεση στους  άντρες χρησιμοποιήστε το στο μαγείρεμα στη θέση του βουτύρου ή των πολυακόρεστων λιπών (σπορέλαια, ηλιέλαια). Το παρθένο ελαιόλαδο έχει την καλύτερη γεύση υφή.      

Μεγάλοι ερευνητές αναγνωρίζοντας την υψηλή  διατροφική αξία του ελαιόλαδου  ανάφεραν :

Βιβλιογραφία